Skip to main content
Prawo dla fotografa – samo połączenie tych dwóch dziedzin brzmi groźnie 🙂
  • Co zapisać w umowach TFP, a co w umowach komercyjnych?
  • Jak się zabezpieczyć przed odwołaniem sesji lub wycofaniem zgody modelki na publikację zdjęcia?
  • Czy możemy robić zdjęcia przypadkowym osobom na ulicy bez ich zgody?
  • I co zrobić gdy ktoś wykorzysta zdjęcie bez naszej zgody?
Na te i inne pytanie odpowiada Magdalena Raniszewska – radca prawny z kancelarii RBR
Wszystko na luzie, z uśmiechem i na moją prośbę ‘w dresikach’ by nie kusiło nas by rozmawiać w zbyt poważnej formie 🙂
Zapraszam do słuchania/oglądania. I zostaw łapkę + komentarz pod filmem. To ma znaczenie?
Sprawdź też koniecznie materiały poniżej (uzupełnienie poradnika)

Szablon umowy TFP

Jeszcze nad nim pracujemy. Zapisz się na newsletter, wyślę Ci gdy będzie gotowy.

    Prawo dla fotografa – co znajdziesz w poradniku?

    Poniżej lista tematów prawnych jakie omawiamy w tym poradniku

    Sesja TFP

    1. Umowa TFP: co powinno być w umowie by było OK dla nas i dla modelki?
    2. Scenariusz: wykonujemy sesję TFP modelce, a później np. sklep bieliźniany wrzuca nasze zdjęcie oznaczając produkty do sprzedaży (i nas oznacza/opisuje). Czy to już komercyjne wykorzystanie i co z tym zrobić?
    3. Scenariusz: sesja TFP z modelką, ponosimy koszty np. wynajmu miejsca. Ona po sesji mówi, że się sobie nie podoba i nie możemy publikować zdjęć. Czy możemy i jak ustalać „karę” za cofnięcie zgody na publikację wizerunku przez osoby pozujące?
    4. Scenariusz: modelka po sesji sama przerabia nasze zdjęcia i wychodzą tragicznie – jak się przed tym zabezpieczyć?
    5. Czy powinniśmy mieć umowę z wizażystką? albo czy wizażystka powinna mieć swoją umowę?
    6. Rezerwuję apartament przez booking.com na sesje zdjęciową (TFP lub płatną) – czy musimy pytać o zgodę na zrobienie zdjęć w apartamencie? Czy właściciel lokalu może mnie ‘pogonić’/żądać opłaty/kary?
    7. Sesja TFP z modelką niepełnoletnią. Z kim podpisać umowę
    8. Zdjęcie modelki w koszulce z logo firmy, albo z butelką coca coli (znak towarowy)
    9. Czy potrzebujemy zgody na zdjęcie modelki na tle Pałacu kultury

     

    Sesje uliczne/wakacyjne

    1. Scenariusz: w centrum miasta robię zdjęcia przechodniom – czy mogę je wrzucać do internetu/portfolio?
    2. Czy mogę ustawić sesję portretową np. w galerii handlowej bez uzyskiwania zgody? W jakich miejscach można a w jakich nie można robić zdjęć bez zgody?
    3. Czy fotografując psa lub inne zwierzę potrzebuję zgody właściciela gdybym chciał zdjęcie komercyjnie wykorzystać.
    4. Czy chodząc po ulicy mogę zrobić zdjęcia (i opcjonalnie je sprzedać): 
      1. zdjęcie nieruchomości (czyjegoś domu)
      2. zdjęcie ogrodu (który widzę z poziomu drogi)
      3. fotografowanie ludzi z ukrycia (czy mogę do “swoich celów prywatnych” czy lepiej zrobić i zapytać bo odwrotność traci niekiedy sens (zdjęcie pozowane))
      4. zdjecia pojazdów

     

    Sesja komercyjna/płatna 

    1. Sesja komercyjna vs sesja TFP – na jakie różnice powinniśmy zwrócić uwagę? co powinniśmy mieć w umowie – by się zabezpieczyć (i Klienta)
    2. Licencje: za co możemy wziąć pieniądze? Jakie prawa zostają, a jakie możemy wylicencjonować?
    3. Klient po sesji prosi o wszystkie zdjęcia/RAWy. Jak się przed tym zabezpieczyć jeżeli tego nie chcemy?
    4. Robimy zdjęcia na jakimś publicznym evencie sportowym/imprezie lokalnej/koncercie zespołu – a potem widzimy że klub sportowy/gmina/zespół muzyczny/rodzice wykorzystują to zdjęcie na swoich stronach lub np. na okładce płyty itd.
    5. Robimy sesję płatną familijną. Wysyłamy zdjęcia do wyboru – miniaturki. Osoba wykorzystuje miniaturkę bez płacenia i wrzuca na fb + później nie odpowiada na próby kontaktu. Co z tym zrobić?
    6. Zdjęcia na uroczystościach typu śluby, komunie itp. jak wygląda sprawa z udostępnianiem zdjęć gości – czy musimy mieć ich zgodę ? Skoro osoba podpisująca ze mną umowę jest jakaś mama osoby, która ma pierwszą komunię to czy jakaś ciocia może chcieć żebym zdjęcia usunęła ze strony gdzie jest jej wizerunek?

    Umowy, prawa i zgody –  dodatkowe pytania od Patronów:

    • czy przez prawo autorskie chronione jest każde zdjęcie
    • Autorskie prawa majątkowe i autorskie prawa osobiste – różnice
    • ochrona praw autorskich – jak długo trwa i co dzieje się ze zdjęciem do których ochrona już wygasła
    • prawo do wizerunku – kogo dotyczy
    • kiedy jest wymagana i jak uzyskiwać zgodę na wykorzystanie wizerunku, zwłaszcza w przypadku fotografii ulicznej
    • wolność panoramy – wizerunek PKiN czy też Tour Eiffel (nocą) czy jest szczególnie chroniony
    • udzielanie licencji a przeniesienie praw autorskie na osoby trzecie – cechy, różnice, może przykładowe zapisy w umowach.
    • Wizerunek, kiedy potrzebna zgoda a kiedy nie, czyli czy jest na zdjęciu grupa osób, czy osoby są ważne czy nie albo czy są elementem tła itp. Czyli ogólnie zgoda na publikację wizerunku, tu też wchodzą osoby publiczne oraz, że nie zawsze możemy robić zdjęcie nie wiem policjantowi albo znanemu politykowi. Warto o tym pogadać.
    • Zgody na fotografowanie budynków, gdzie można a gdzie nie czy przykładowo Pałac Kultury który sobie zastrzegł możliwość fotografowania zrobił to zgodnie z prawem czy nie (tutaj wynika, że jednak nie z tego co było mówione). Ogólnie tutaj fajnie pogadać gdzie można a gdzie nie.
    • Przy umowach warto poruszyć te tematy, że zgodę na publikację wizerunku modelka może zawsze wycofać i dlatego warto dawać kary umowne przy komercjach aby tego nie zrobiła. Mało osób o tym wie. Kiedy modelka może wycofać zgody, kiedy nie itp
    • Prawa osobiste i majątkowe, że jedne niezbywalne a drugie tak. Trochę na ten temat bo tam też jest o czym mówić.
    • to może taka kwestia, czy musimy pytać o zgodę na zrobienie zdjęć w apartamencie ? Dla przykładu dwie sytuacje, modelka razem z chłopakiem wynajęła sobie apartament, zaraz po wejściu robi relację pokazując fajne wnętrze i widok z okna, chłopak robi jej fotkę gdzie widać też wnętrze apartamentu i wrzuca tą fotkę na swojego IG
    • Druga sytuacja, ja wynajmuję apartament, robimy z modelką sesję TFP ( niekomercyjną ), potem wrzucam na IG fotkę gdzie widać modelkę i fragment wnętrza apartamentu
    • W obu przypadkach występuje wykorzystanie wizerunku apartamentu ( nie dla celów komercyjnych / reklamowych ) i czy w takich sytuacjach prośba o zgodę jest potrzebna ?
      Bo jestem przekonany że nikt nigdy nie pytał o zgodę w pierwszym przypadku, wiele osób tak robi żeby mieć pamiątkę z pobytu w fajnym miejscu, a tak na dobrą sprawę z punktu widzenia prawa czym się różni przypadek pierwszy od drugiego ?
    • I z innej beczki: fotografia stomatologiczna. Czy potrzebuje zgody na publikacje zdjęcia, na którym są widoczne tylko czyjeś zęby, ewentualnie zęby i usta? Inny przypadek- potrzebuje zaprezentować kogoś przed leczeniem i po i tu już czasem niezbędny jest portret- czy w takiej sytuacji wymagana jest zgoda osoby na zdjęciu (czy jeśli zasłonie jej oczy, to czy coś to zmienia?).

    Mapa myśli „paragrafy dla fotografów”

    1. Kodeks cywilny Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.
    2. RODO Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych
    3. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
    4. Prawa autorskie Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
    5. Prawo własności przemysłowej Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej

    Prawo dla fotografa – uzupełnienie poradnika

    Kilka ważnych przepisów jako uzupełnienie poradnika:

    Kiedy nie trzeba zgody na wizerunek (element tła)?

    Fotografowanie osób w tle na ulicy, na imprezie itp.

    Art. 81.

    1. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

    1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;

    2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

     

    Prawo włączania utworu do innego utworu

    Fotografowanie znaków towarowych – logo widoczne w tle np. butelka whisky.

    Art.  292.  

    Wolno w sposób niezamierzony włączyć utwór do innego utworu, o ile włączony utwór nie ma znaczenia dla utworu, do którego został włączony.

     

    Prawo panoramy [Fotografia uliczna – street photo]

    Art.  33. Wolno rozpowszechniać:

    1) utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;

    Sprzęt do nagrania wywiadu

    Do nagrania wywiadu musiałem zastosować nietypowy sprzęt.

    Problem: żaden aparat, który posiadam nie ma opcji nagrywania dłużej niż 30 minut (Nikon Z7II, Olympus e-M1 Mark II).

    Podobno powód to wcale nie kwestie techniczne, ale przede wszystkim kwestie podatkowe. Aparaty, które mają możliwość dłuższego nagrywania wideo są traktowane jako kamery i wpadają w inne stawki podatkowe.

    Sprzęt do nagrania wideo wywiadu

    Wybrałem więc nagrywanie telefonem. Całość wywiadu nagrana jest moim smartfonem Samsung S21 Ultra. Zniknął problem z długością nagrania, jakość jest OK. Montaż później w Adobe Premiere.

    Jako backup nagrywałem jedocześnie iPhone 12 Pro Max – chciałem też mieć inne ujęcie przy montażu, jednak ostatecznie wykorzystałem tylko nagranie z Samsunga – bo były różnice w kolorystyce pomiędzy iPhone i Samsung.

    Mikrofony do nagrania wywiadu

    Kluczowy w wywiadzie jest dźwięk – i tu wykorzystałem mikrofony Synco.

    Synco G2A1 – zestaw bezprzewodowy: 2 mikrofony i jeden odbiornik. Wpiąłem go do Samsunga S21 W ten sposób mogłem dostać dwa głosy na jednej ścieżce

    Synco S6D – zestaw przewodowy 2 mikrofony do jednego wyjścia wpiętego do smartfona. Tym razem do iPhone 12 Pro Max

    Ze względu na stres przy ustawianiu wywiadu, odbiornik bezprzewodowy Synco podłączyłem złym kablem do smartfona i ostatecznie nie zarejestrowałem nic. Dobrze że miałem backup 🙂 I lekcja: warto sobie jakąś taśmą oznaczyć kabelki – która końcówka gdzie ma trafić.

    Jakość dźwięku – oceniam na bardzo dobrą. Problemem było to, że mówimy z różną głośnością i ostatecznie w obróbce musiałem zgłaśniać głos Magdzie. Do tego korekcje, usuwanie hałasu otoczenia itd.

    newsletter fotograficzny

    NEWSLETTER FOTOGRAFICZNY

    Porady fotograficzne, inspiracje, nowości